Propozycje działań podczas wydarzeń promujących Sprawiedliwy Handel

We wrześniu 2014 r. Fundacja „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” otrzymała prawie 100 zgłoszeń szkół do projektu Sprawiedliwi, aktywni, świadomi – budowa podstaw dla kampanii „Szkoły Przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu” w Polsce.

Z tego grona 40 szkół zostało zakwalifikowanych do udziału w projekcie. Szkoły te otrzymały próbki produktów Sprawiedliwego Handlu na Śniadania Fair Trade oraz publikacje merytoryczne i materiały promocyjne. Przedstawiciele Fundacji „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” przeprowadzili z nauczycielami lekcje nt. Sprawiedliwego Handlu oraz konsultacje dla nauczycieli.

Kolejnym etapem projektu to prowadzone na forum szkoły działania popularyzujące Sprawiedliwy Handel w związku z następującymi dorocznymi obchodami:

• Tydzień Edukacji Globalnej (TEG): co roku trzeci tydzień listopada (17-23.11.2014, 16-22.11.2015). Temat w 2014 r. to bezpieczeństwo żywnościowe. Hasło na 2015 r. to Równość – od słów do czynów.
• Światowy Dzień Praw Konsumenta / Światowy Dzień sPRAWiedliwego Konsumenta (ŚDPK): 15.3.2015 i 15.3.2016.
• Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu (ŚDSH, WFTDay): co roku druga sobota maja (9.5.2015). Hasło na 2015 r. to Be agent of change (Bądź zmianą).

Hasła i tematy przewodnie są tylko sugestią a nie obowiązkiem. Zakładamy, że działania te obejmą każdorazowo w danej szkole ok. 250 osób (uczniów, nauczycieli, pracowników szkoły, rodziny).

Przypominamy, że dokumentacja działań popularyzujących Sprawiedliwy Handel w szkołach (np. w formie prezentacji czy filmiku) będą przedmiotem konkursu, który odbędzie się pod koniec projektu (marzec-kwiecień 2016).

Podkreślamy, że bardziej zależy nam na realnej aktywności a mniej nam na ścisłym dotrzymaniu ww. dat. Okazją do promocji Sprawiedliwego Handlu mogą być także np.: Dzień Handlowca / Dzień Pracownika Handlu (2.02), Walentynki / Dzień zakochanych (14.02), Dzień Oporu bez Przemocy (20.02), Światowy Dzień Sprawiedliwości Społecznej (20.02), Dzień Kobiet / Międzynarodowy Dzień Praw Kobiet i Pokoju na Świecie (8.03), Międzynarodowy Dzień Szczęścia (20.03), Dzień Ziemi (równonoc wiosenna), Międzynarodowy Dzień Walki z Dyskryminacją Rasową, rozpoczynający Tydzień Solidarności z Ludami Zmagającymi się z Rasizmem i Dyskryminacją Rasową (21.03), Międzynarodowy Dzień Pamięci Zniesienia Transatlantyckiego Handlu Niewolnikami (25.03), Godzina dla Ziemi (ostatnia sobota marca), Międzynarodowy Dzień Sportu dla Rozwoju i Pokoju (6.04), Światowy Dzień Zdrowia (7.04), Międzynarodowy Dzień Opozycji Przeciw GMO (8.04), Ogólnopolski Dzień Walki z Bezrobociem (11.04), Międzynarodowy Dzień Dzieci Ulicy (12.04), Dzień Ludzi Bezdomnych (14.04), Dzień Pracownika Przemysłu Włókienniczego, Odzieżowego i Skórzanego (20.04), Międzynarodowy Dzień Matki Ziemi / Dzień Ziemi (22.4), Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy (28.04), Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Wypadków przy Pracy (28.04), Światowy Tydzień Działań na rzecz Edukacji (ostatni tydzień kwietnia), Święto Pracy (1.05), Dzień Dobrych Uczynków (19.05), Światowy Dzień Różnorodności Kulturowej – w Trosce o Dialog i Rozwój (21.05), Międzynarodowy Dzień Dziecka Zaginionego (25.05), Dzień Pracownika Przemysłu Spożywczego (31.05), Międzynarodowy Dzień Dziecka (1.06), Dzień Wolności i Praw Obywatelskich (4.06), Międzynarodowy Dzień Dzieci Będących Ofiarami Agresji (4.06), Światowy Dzień Środowiska (5.06), Światowy Dzień Sprzeciwu wobec Pracy Dzieci (12.06), Międzynarodowy Dzień Pomocy Dzieciom Afrykańskim (16.06), Dzień Solidarności z Afryką (19.06), Światowy Dzień Uchodźcy (20.06), Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości (1. sobota lipca), Światowy Dzień Ludności (11.07), Międzynarodowy Dzień Przyjaźni (30.07 lub 1. niedziela sierpnia), Światowy Dzień przeciwko Handlowi Ludźmi (30.07), Międzynarodowy Dzień Ludności Tubylczej na Świecie (9.08), Międzynarodowy Dzień Młodzieży (12.08), Światowy Dzień Pomocy Humanitarnej (19.08), Międzynarodowy Dzień Pamięci o Handlu Niewolnikami i jego Zniesieniu (23.08), Dzień Solidarności i Wolności (31.08), Międzynarodowy Dzień Dobroczynności (5.09), Dzień Dobrej Wiadomości (8.09), Dzień Narodów Zjednoczonych dla Współpracy Południe-Południe (12.09), Międzynarodowy Dzień Demokracji (15.09), Międzynarodowy Dzień Pokoju (21.09), Światowy Dzień Turystyki (27.09), Dzień Tkaczki (1. sobota października), Międzynarodowy Dzień bez Przemocy (2.10), Światowy Dzień Nauczyciela (5.10), Międzynarodowy Dzień Dziewczynek (11.10), Międzynarodowy Dzień Kobiet Wiejskich (15.10), Światowy Dzień Żywności / Światowy Dzień Żywienia i Walki z Głodem (16.10), Międzynarodowy Dzień Walki z Ubóstwem (17.10), Dzień Narodów Zjednoczonych (24.10), Światowy Dzień Informacji na temat Rozwoju (24.10), Światowy Dzień Jakości (2. czwartek listopada), Dzień Zdrowego Śniadania (8.11), Europejski Dzień Zdrowego Jedzenia i Gotowania (8.11), Światowy Dzień Nauki dla Pokoju i Rozwoju (10.11), Światowy Tydzień Nauki i Pokoju (tydzień w którym przypada 11.11),  Międzynarodowy Dzień Tolerancji (16.11), Dzień bez Długów (17.11), Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Przemocy Wobec Dzieci (19.11), Dzień Ochrony Praw Dziecka / Powszechny Dzień Dziecka (20.11), Międzynarodowy Dzień Eliminacji Przemocy wobec Kobiet (25.11), Międzynarodowy Dzień Solidarności z Narodem Palestyńskim (29.11), Dzień bez (niesprawiedliwych) Zakupów (ostatnia sobota listopada), Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Zniesienie Niewolnictwa (2.12), Dzień Wolontariusza (5 lub 12.12), Dzień Kupca (8.12), Dzień Praw Człowieka (10.12), Międzynarodowy Dzień Migrantów (18.12), Międzynarodowy Dzień Solidarności (20.12). Każdemu z tych dni można nadać specyficzny „fertrejdowy” wymiar.

Przykładowe pomysły działań, które można przeprowadzić na forum szkoły

Fair Trade Brunch (śniadanie)

Poszczególne klasy/grupy uczniów przygotowują np. reklamę Fair Trade (spot filmowy, spot radiowy do radiowęzła, plakat dla sklepiku szkolnego), prezentację (Power point) lub audycję radiową o Sprawiedliwym Handlu, po czym warto zaprezentować zarówno zasady Fair Trade, jak i swoje dotychczasowe działania w tym zakresie. Uczniowie niezaangażowani bezpośrednio w prezentację przygotowują wypieki ze składnikami Fair Trade z informacjami, skąd te składniki pochodzą (z jakiego kraju). Reklamy i prezentacje mogą być pokazane podczas apelu, zakończonego degustacją. Wspólny posiłek może być okazją do nieskrępowanej rozmowy o zasadach Fair Trade oraz o możliwościach szerszego włączenia się szkoły w promocję tego tematu.

Apel

Na sali gimnastycznej uczniowie przedstawiają wszystkim zebranym klasom i nauczycielom prelekcje nt. Fair Trade. Żeby nie było nudno, można zrobić debatę oksfordzką, zastosować technikę Pecha Kucha lub TEDx. Poczęstunek, pokaz filmów, czy zaproszenie „ciekawej osoby” zajmującej się Fair Trade pomoże uczynić apel atrakcyjnym. Pokazy zamknięte (np. dla szkół) nie powinny się wiązać z płaceniem tantiemów za filmy! KSH dysponuje środkami na opłacenie wizyty osoby zajmującej się Fair Trade. W przypadku znanych podróżników szkoła może podjąć starania o środki na przyjazd samodzielnie. Może uda się namówić znaną osobę, by zrezygnowała z honorarium?

Poczęstunek

Produkty Fair Trade są wciąż dość drogie. Jednak zamiast częstować wszystkich sprawiedliwą czekoladą, można np. upiec ciasteczka zawierające certyfikowane kakao i cukier. Poczęstunek warto połączyć z innymi formami aktywności/działań.

Konkurs kulinarny

Można ogłosić konkurs na przepis kulinarny łączący produkty Fair Trade i lokalne. Kryterium oceny powinna być atrakcyjność przepisu, walory zdrowotne potrawy, trafne wskazania składników lokalnych i tych z certyfikatem Sprawiedliwego Handlu (lub mogące taki certyfikat posiadać). Oczywiście następnym etapem może być konkurs na wykonanie takich potraw.

Konkurs wiedzy

Można też ogłosić konkurs wiedzy o Fair Trade. Przygotowaliśmy przykładowe pytania. Będziemy zobowiązani za odesłanie nam zestawienia wyników.

Zagraniczne szkoły i miasta partnerskie (bliźniacze)

Jeśli szkoła partnerska ma tytuł Fair Trade School, lub jest zlokalizowana w mieście, którego bliźniacze miasto ma tytuł Fair Trade Town, to można zrobić z nimi telekonferencję (np. podczas apelu) i porozmawiać o możliwości realizowania wspólnych projektów lub poprosić ich o przedstawienie, jak wygląda Fair Trade w ich szkole. Jeśli miasto partnerskie znajduje się w kraju Południa, to jest to okazja do bezpośredniego poznania sytuacji rolników i pracowników w krajach objętych systemem Fairtrade.

Wizyta w urzędzie/radzie miasta (gminy, powiatu…)

15 stycznia 2014 weszła w życie nowa dyrektywa UE dotycząca zamówień publicznych, która ułatwia zakup produktów o etycznym pochodzeniu. Jest ona implementowana do prawa krajowego, ale już teraz możliwe jest stosowanie tzw. Zielonych Zamówień Publicznych, dotyczących standardów ekologicznych. Wizyta w urzędzie miasta może być okazją do dowiedzenia się, czy miasto stosuje/chce stosować procedury Zielonych Zamówień Publicznych i czy będzie chciało rozszerzyć to na Etyczne (Społecznie Odpowiedzialne) Zamówienia Publiczne (wspólnie tworzą one system Zrównoważonych Zamówień Publicznych). Jeśli z jakiegoś powodu urzędnicy uważają, że nie jest to (obecnie) możliwe, warto zapytać czy miasta stosuje zasady Zielonych Wydarzeń lub Zrównoważonych Wydarzeń podczas organizacji swych konferencji, szkoleń itd. (pierwsze odnoszą się one do kwestii ekologicznych w zakresie m.in., cateringu, materiałów konferencyjnych itd. a drugie dotyczą także kwestii społecznych). Także w codziennej pracy urząd może stosować zasady Zielonego Biura ogranczając zużycie wody, energii elektrycznej, papieru, nabywając produkty certyfikowane (a więc także Fairtrade). Najdłuższa droga zaczyna się od pierwszego kroku!

Uczniowie mogą wybrać się na sesję Rady Miasta, by przedstawić tam ideę Sprawiedliwego Handlu i zachęcić do starania się o tytuł Miasto Przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu.

Oczywiście do każdej z tych wizyt trzeba się dobrze przygotować, zaś relacje z jej przebiegu trzeba koniecznie przedstawić na forum szkoły: audycja w radiowęźle, gazetka szkolna, apel…

Dni Otwarte

Dni Otwarte szkoły to czas, w którym szkoła prezentuje swoje działania rodzicom i ich dzieciom – potencjalnym uczniom. To świetna okazja, by pochwalić się uczestnictwem w projekcie, staraniem o tytuł, by zapoznać odwiedzających szkołę ze Sprawiedliwym Handlem. Promocji Fair Trade podczas Dnia Otwartego służyć może chociażby gazetka szkolna, audycja w szkolnym radiowęźle czy poczęstunek. Fundacja „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” służy też plakatami do udekorowania szkoły na tę okazję.

Fair Trade Bridge (most)

Uczniowie szkoły, która już zajmuje się tematem Fair Trade odwiedzają inną szkołę (lub młodsze klasy), gdzie przeprowadzą multimedialne prezentacje lub pogadanki nt. kluczowych kwestii związanych z Fair Trade. Poczęstunek oraz kwiz to dobre uzupełnienie działań merytorycznych.

(pomysł: Dwujęzyczne Gimnazjum i Liceum im. W. Kopalińskiego oraz Gimnazjum im. J. Pawła w Bielsku Białej)

Wspólne wyście do kina

Różne klasy (z różnych szkół?) spotykają się w kinie na pokazie filmu dot. Fair Trade. Uczniowie muszą załatwić salę (kino studyjne?), film i ew. prelegenta (KSH jest w stanie przysłać taką osobę) oraz poczęstunek.

Mapa dostępności produktów Fair Trade/Fairtrade w danej miejscowości

Uczniowie dzielą się na grupy 2-3 osobowe. Każda grupa zajmuje się sprawdzeniem dostępności produktów Sprawiedliwego Handlu w innej części miejscowości. Uczniowie odwiedzają punkty handlowe i gastronomiczne, sprawdzając, czy są w nich dostępne produkty Sprawiedliwego Handlu. Jeśli tak, to nanoszą takie punkty do formularza. Opcjonalnie mogą też robić zdjęcia produktów Sprawiedliwego Handlu. Kopie formularzy w wersji elektronicznej można przesłać do Fundacji „Koalicja Sprawiedliwego Handlu” (fairtrade@fairtrade.org.pl), która tworzy mapę dostępności produktów Fair Trade/Fairtrade w Polsce. Skrócone wyniki badania warto nanieść na mapę miejscowości i powiesić na szkolnej gazetce. Można też użyć google maps i tam osadzić znaczki z lokalizacjami punktów oferujących produkty Fair Trade. Taką mapę można podlinkować na stronie szkoły/lokalnej kampanii.

Pobierz formularz do rejestrowania punktów handlowych i gastronomicznych (format PDF lub DOCX).

Fair Trade Train (gra miejska / terenowa za stacjami dotyczącymi Sprawiedliwego Handlu)

W grze „FAIR TRAIN” mogą wziąć udział drużyny składające się z dwóch uczniów oraz jednego opiekuna, jako reprezentacje swoich placówek oświatowych lub innych organizacji prowadzących działalność edukacyjną lub opiekuńczą. Placówka może wystawić dowolną liczbę drużyn. W skład drużyn mogą wejść uczniowie szkół gimnazjalnych lub ponadgimnazjalnych.

Każda drużyna zobowiązana jest przynieść ze sobą na grę:

• przynajmniej jeden produkt spożywczy, który członkowie drużyny chcieliby kupić jako produkt Fair Trade;
• zgody opiekunów uczestników na udział w grze i wykorzystanie wizerunku.

Zadaniem drużyn jest pokonanie trasy wyznaczonej na mapie oraz wykonanie zadań z zakresu tematycznego: odpowiedzialna konsumpcja, Sprawiedliwy Handel, znajomość zagadnień edukacji globalnej i pojęć z nią związanych, bezpieczeństwo żywnościowe na świecie. Poszczególne stacje mogą być poświęcone zasadom Sprawiedliwego Handlu i zawierać pytania, kwizy itp. na temat poszczególnych zasad.
W wykonaniu zadań pomocne będą umiejętności z zakresu edukacji czytelniczej i medialnej.

Opis i praktyczne pytania do gry można znaleźć tutaj oraz w publikacjach PAH: „Włącz się do gry. Jak zorganizować grę miejską? Pakiet dla szkół” oraz „Włącz się do gry. Jak zorganizować grę miejską? Pakiet dla organizacji pozarządowych”.

(pomysł: PAH, Zespół Szkół Handlowych im. Bolesława Prusa w Katowicach, Klub Młodzieżowy „supPORT”)

Więcej pomysłów w publikacji Sprawiedliwy Handel w szkołach – jak go promować? Poradnik metodyczny na s. 73. (do pobrania z https://spolecznosci.fairtrade.org.pl/pobierz/materialy-do-druku).

W przypadku pytań lub wątpliwości prosimy o kontakt

Fundacja „Koalicja Sprawiedliwego Handlu”
Sławkowska 12 oficyna II piętro, 31-014 Kraków
fairtrade@fairtrade.org.pl
www.fairtrade.org.pl

Dokument przygotowano w ramach projektu Sprawiedliwi, aktywni, świadomi – budowa podstaw dla kampanii „Szkoły Przyjazne dla Sprawiedliwego Handlu” w Polsce.